Бұқаралық ақпарат құралдарында «коммуникация мәдениеті» ұғымы жиі кездеседі. Ол ана тілінде сөйлейтіндердің оны күнделікті қарым-қатынаста қолдану қабілетін көрсету үшін қолданылады.
Нұсқаулық
1-қадам
Қарым-қатынас мәдениеті дегеніміз - ойды сөзбен тұжырымдау арқылы айналаңыздағы адамдармен қарым-қатынас жасау. Ұжымда қарым-қатынас монологиялық және диалогтық жағдайларға негізделеді, олардың әрқайсысының нақты мақсаты мен міндеттері бар. Мақсат - бұл әңгімелесушілерге әсер ететін кейбір әрекеттер, мысалы, ақпарат беру, түсіндіру, сендіру немесе сендіру, ынталандыру немесе шабыттандыру және т.б.
2-қадам
Қарым-қатынас мәдениеті негізге алынған ауызекі сөйлеу тілдің ерекше түрі болып табылады. Ол әрдайым әр түрлі сөздіктер мен грамматикаларда жазылған нормалар мен ережелерге бағына бермейді. Ауызекі сөйлеудің маңызды белгілеріне стихия мен дайындық жатады.
3-қадам
Әңгімелесу стилі лингвистикалық түсінуге толық сәйкес келмейтін нұсқаларды ұсынады. Осы стильдегі мәтіндер жазбаша да, жазбаша түрде де реттелмеген көрініске ие болуы мүмкін, олардың кейбір бөлшектері сөйлеу немқұрайдылығы немесе қателік ретінде қабылданады.
4-қадам
Әр түрлі ауызекі тіл ерекшеліктері тілдің нормалары мен түрлерін еркін меңгерген адамдардың сөйлеуінде үнемі және жүйелі түрде көрінеді. Сондықтан ауызекі сөйлеу тілдің толыққанды әдеби әртүрлілігі болып саналады, ал тілдік білім емес, ол қандай-да бір түрде қарым-қатынас мәдениетінің құрамына кіреді.
5-қадам
Қарым-қатынас мәдениеті тек бейресми жағдайда және әңгімелесушімен бейресми қарым-қатынаста ауызекі сөйлеуімен сипатталады. Қарым-қатынас мәдениетінің тағы бір маңызды ерекшелігі, ол қарым-қатынас субъектілері болып табылатын сөйлеушілердің өздерінің қатысуымен ғана көрінеді.
6-қадам
Қарым-қатынас мәдениеті барлық лингвистикалық нормалардың толық сақталуын көздейді деген қате пікір. Ауызша мәтіндер бірегей және қайталанбайтын бөлумен сипатталады, оны барлық жағдайларда жазбаша түрде көбейту мүмкін емес. Көбіне шынайы мәтіндерді жазбаша түрге аудару тек редакциялау ғана емес, шынымен де қажырлы еңбек. Бұл жағдайда да аударылған мәтін сақталған мағынасына қарамастан, басқа грамматикалық және лексикалық негізге ие болады. Сонымен, қарым-қатынас мәдениеті әңгімелесушілердің ауызекі сөйлеуде өз ойларын екі жаққа да түсінікті етіп жеткізе алуының арқасында қалыптасады, ал ауызша мәтіндердің сауаттылығы екінші орынға шығады.
